De rosse buurt van Luxwoude

Bij een rosse buurt denken we natuurlijk aan ‘De Wallen’ in Amsterdam of dichter bij huis aan ‘De Weaze’ in Leeuwarden, maar toch zeker niet aan Luxwoude? Nou niets is minder waar. De dames van lichte zeden waren ook actief in Luxwoude. In de tachtiger jaren was aan de Hegedyk zelfs een bordeel gevestigd. Dit nieuws haalde een paar keer de Leeuwarder Courant. En in de negentiger jaren zorgde ‘Vera privé’ nogal eens voor opschudding in het dorp. Hoog tijd om in het duistere verleden van Luxwoude te duiken.
Eén van de prostituees van het eerste uur was Mintje S., beter bekend als ‘Mina Poes’. Ze is in 1891 in Terwispel geboren, heeft in Tijnje gewoond en is later verhuisd naar Luxwoude. De kneepjes van het vak heeft ze in Amsterdam geleerd. Na de Tweede Wereldoorlog ontving zij in haar huisje op de Wyngaerden geregeld herenbezoek. Om dat bezoek in goede banen te leiden lag er een dikke kei op het pad wanneer Mina bezet was. Lag de steen naast het pad, dan was Mina beschikbaar. Mina gaf de voorkeur aan jonge klanten, want dat verkortte de werktijd aanzienlijk.

Op 27 juli 1991 bereikte Mina de hoge leeftijd van 100 jaar. Voor de viering van dit eeuwfeest ontving zij de schriftelijke felicitaties van zowel koningin Beatrix als ook Commissaris der Koningin van Friesland Hans Wiegel. Twee jaar later is zij in Akkrum overleden.

De Sexboerderij
De voormalige herberg van Ponne, gevestigd aan de Hegedyk 14, genoot begin jaren tachtig tot ver in de omtrek grote bekendheid als sexboerderij onder de naam “De Lindeboom”.
Onder leiding van zetbaas ‘Haagse Hans’ was het een goedlopend bedrijf. Ook al was er geen tapvergunning meer, toch was in het pand een bar gevestigd. Er werkten 4 tot 5 prostituees, maar wanneer de vraag te groot was, dan werd nog een aantal dames opgetrommeld. De klant is tenslotte koning.
Maar de politie vond dat het tijd werd om in te grijpen en deed een inval in de sexboerderij. Aan de actie namen 15 politiemensen deel. In het pand trof men 5 prostituees aan. De dames zijn voor ondervraging meegenomen naar het politiebureau in Beetsterzwaag en in de loop van de nacht weer vrijgelaten. Allen waren meerderjarig. De talrijke nachtelijke bezoekers waren volkomen verrast.
Tegen de eigenaar en de zetbaas van de club werd proces-verbaal opgemaakt tegen het geven van gelegenheid tot ontucht. Ook was de drankenwet overtreden. Maar er werd weinig drank in beslag genomen, want de drank was net voor de inval in een auto geladen en stond halverwege de Ponnereed.
De inwoners van Luxwoude hadden doorgaans weinig last van deze bedrijfstak. Behalve wanneer het bezoek het pand verliet, dan wilde het er wel eens luidruchtig aan toegaan. Eén bezoeker zette steevast de 6-tonige claxon aan zodat hij tot aan Heerenveen te horen was. Dit was dus een tevreden klant. Na nog een inval door de politie was het over en uit met de sexboerderij. Het huis werd gekocht door de heer Mosterd die het huis verbouwde tot z’n huidige staat. Nu woont de familie Japin erin.

Vera privé
In de negentiger jaren woonde midden in ons dorp ‘Vera privé’. Wanneer Vera haar eigen kwaliteiten aanprees met advertenties in de krant (“mijn werk is mijn hobby”), dan kon Luxwoude zich weer opmaken voor een ware toestroom van klanten. Het was dan ook een komen en gaan van behoeftige heren. Op een dag werden er zelfs 13 bezoekers geteld. Tja, de sociale controle in een dorp is nu eenmaal groot. En iedere week kwam Vera met een andere spreuk in de krant.
Het bezoek was van verschillend pluimage. De één kwam in de Volvo met twee kinderzitjes achterin, de ander reed rustig de vrachtwagen voor. Ook was er een bezoeker die even op de racefiets binnen-wipte. Maar het overgrote deel van de klanten was de keurige zakenman in pak die de grote BMW of Mercedes voorreed. De leeftijd varieerde, maar de oudste en zeer trouwe bezoeker was een meneer die de 70 gepasseerd was.
Vera’s echtgenoot had blijkbaar weinig moeite met het beroep van zijn vrouw. De rollen waren dan ook goed verdeeld: zij deed het werk, hij zat achter de kassa. Ook werd Vera’s takenpakket uitgebreid met escortservice. Haar man bracht Vera in de grote Mercedes naar de klant toe. Om belastingtechnische redenen is Vera gestopt met haar werk. Na een aantal jaren in Luxwoude te hebben gewoond zijn ze verhuisd.
En toen werd het stil in het dorp. De één zal opgelucht zijn, de ander zal de bedrijvigheid en de daarbij behorende verhalen toch wel een beetje missen.

Grada Homans

Voor informatie uit deze rubriek is gebruik gemaakt van de volgende bronnen: verhalen van de (oud) inwoners van Luxwoude, het dorpsarchief in ’t Trefpunt en het historisch fotoboek ‘Trije yn ien’de rosse buurt van Luxwoude.