Opening van de fietstunnel

Op 3 juni 1978 werd het fietstunneltje onder rijksweg 43 geopend. Groot feest in Luxwoude. En dat was niet zonder reden. Luxwoude had heel veel acties moeten voeren om deze fietstunnel gerealiseerd te krijgen. Plaatselijk Belang, onder voorzitterschap van Simon Jelsma, had het er maar druk mee.

In januari 1975 werd begonnen met de verdubbeling van rijksweg 43 tussen rotonde Heerenveen en Oud Beets. De uitvoering van deze klus zou 2 tot 2½ jaar in beslag nemen. De verdubbeling zou een grote verbetering van de veiligheid met zich meebrengen. Vele ongelukken hadden al plaatsgevonden. Maar voor de inwoners van Luxwoude had de verdubbeling een vervelende bijkomstigheid. De verharde weg Âlde Leane naar de Wyngaerden zou afgesloten worden. In verband hiermee werd in het kader van de ruilverkaveling een nieuwe verharde weg van de Wyngaerden naar de Hegedyk aangelegd, de Ponnereed. Rijkswaterstaat vond deze oplossing voldoende. Plaatselijk Belang deelde deze mening echter niet. Het werd tijd voor actie.

Wanneer de tunnel er niet zou komen, dan zou een vijfde deel van het dorp afgesneden worden van de rest van Luxwoude. Maar vooral ook voor de schoolgaande jeugd was de tunnel een ‘must’. Rijkswaterstaat vond echter de aanleg van de Ponnereed en het viaduct op de Hegedyk voldoende. Luxwoude heeft heel veel in het werk moeten stellen om de verbinding er toch te krijgen.
Plaatselijk belang startte een handtekeningenactie. Verder moesten studenten uit Groningen onderzoek doen door middel van een verkeerstelling naar de noodzaak van de aanleg van de tunnel. Er kwam een ‘telkeet’ met daarin studenten die het aantal passerende fietsers noteerde. Wat de studenten niet wisten was dat het volledige dorp gemobiliseerd werd. Alle inwoners van de Wyngaerden moesten plotseling op bezoek naar het dorp. Alle dorpelingen hadden die dag eveneens iets te zoeken op de Wyngaerden. Ook werd er regelmatig iets vergeten, zodat men weer terug moest.
Talloze besprekingen met de gemeente Opsterland en Rijkswaterstaat volgden. De gemeenteraad stond achter de acties en drong zowel bij de Provincie als bij het Rijk aan om de gevraagde doorgang te realiseren.

Uiteindelijk werd er groen licht gegeven. Deze mededeling was afkomstig van loco-burgemeester Jan Zandberg in de raadsvergadering en werd begroet met een daverend applaus. Direct na de bouwvak in 1977 werd gestart met de bouw van de fietstunnel.
De openingshandeling werd verricht door burgemeester Joost van Bodegom. Gezeten op een hoge velocipède fietste hij dwars door de met papier dichtgeplakte tunnel. En toen kon het feest beginnen. Het waren tenslotte toch de aanhouders die deze strijd wonnen.

Grada Homans

Aan het woord Wim Buding, de toenmalige opbouwwerker:
Ik geef graag nog een paar aanvullingen op het artikel.
Rijkswaterstaat had een belangrijke stem in het wel of niet doorgaan van de tunnel. Het bestuur van Plaatselijk Belang kreeg te horen dat Rijkswaterstaat geen tunnel wilde. Het was duur en er was maar een kleine omweg (de nieuwe Ponnereed) nodig om toch in het dorp te komen.
We hebben toen de volgende actie bedacht en uitgevoerd. We wilden snel en zonder vertraging uitsluitsel. Een te lange procedure of nog vele gesprekken zou een vertraging opleveren, waardoor er helemaal geen kans op succes zou zijn. Dus….
Rijkswaterstaat werd uitgenodigd voor een gesprek en als verwacht ging Rijkswaterstaat op de uitnodiging in.     Het gesprek vond plaats in café Roelenga. In het café was van alles te doen. We konden alleen terecht in de kamer van “frou Roelenga” zelf. Rijkswaterstaat kwam binnen met liefst vijf redelijk hoog geplaatste figuren.
Siemen Jelsma heette hen welkom, ze kregen koffie en daarna vroeg Jelsma of Rijkswaterstaat er vóór was dat er een tunnel zou komen.Zoals we verwachten begon één van de heren aan een lang en onduidelijk betoog.
Als gepland stopte Jelsma na twee minuten dit betoog met de opmerking dat Luxwoude geen lang verhaal wilde maar een duidelijk standpunt. Is het “ja”of is het “nee”. Meer willen we niet weten.Er kwam weer een lange volzin die opnieuw door Siemen werd onderbroken met de dringende vraag: Is het “ja” of is het “nee”?
Binnen drie à vier minuten kon Rijkswaterstaat geen kant meer op en het hoge woord moest er uit. Het was “nee”.
“Dan sluiten we nu de vergadering” zei Siemen Jelsma, “We gaan wel naar uw bazen en de mensen in de politiek die meer te vertellen hebben dan jullie en wel voor rede vatbaar zijn”. Vergadering gesloten.
Binnen tien minuten inclusief koffie droop het gezelschap van Rijkswaterstaat af.
Het vervolg kennen jullie. De politiek (gemeentelijk en landelijk) werd er bij gehaald, de druk op de top van Rijkswaterstaat werd inclusief vervolg acties vergroot. En zo werd met steun van de inwoners van Lúkswâld maar zeker door de niet aflatende inzet van het bestuur van Plaatselijk Belang succes geboekt.
Bij de opening mocht ik (op de foto in overhemd met trui achter de fiets) als “beloning” nog de velocipede vasthouden waar burgemeester Van Bodegom op geklommen was om zo de tunnel open te fietsen. Dat leek nog slecht af te lopen, want hij wilde na zijn openingstochtje met een jeugdig en frivool sprongetje van die hoge fiets afspringen. Dat lukte niet en hij viel. Er was even sprake van ontzetting, want de burgemeester was net hersteld van een vervelende nekklacht.
”It betearde allegearre goed”.  Alleen zijn handen waren wat ontveld. De tunnel was open en de Wyngaerden bleef als vanouds dicht bij Lúkswâld.